یادداشت/سرهنگ احمدرضا فغاني
امروزه ماهواره این ابر رسانه ی جمعی با نفوذ در حریم خلوت و خصوصی مردم، تبدیل به فرمانروای اجتماعی و فرهنگی شده تا فرهنگ و ارزش های جامعه غربی را به تدریج و بدون مقاومت جایگزین دغدغه و هویت کاربران خود کند.
این رسانه قدرتمند، امروزه بیش از پیش جایگاه ویژه ای را نزد خانواده های ایرانی پیدا کرده است، تکنولوژی های نوین ارتباطی به همراه تحولات آن، بسیاری از کارکردهای خانواده را دچار اختلال کرده است. تحولاتی که خود منشا بروز دگرگونی های عمیق و اساسی در نوع روابط و ارزشهای خانوادگی است.
مواجهه مخاطبان ایرانی با برنامه شبکه های ماهواره ای آسیب هایی را برای افراد ایجاد می کند که در ذیل به برخی از آنها به اختصار پرداخته شده است.
*ترویج خشونت:
مشاهده برنامه های ماهواره ای با فیلم های سینمایی و سریال ها که صحنه های خشونت آمیز به صورت مکرر نشان داده می شود و سهل و آسان نشان دادن کشتار، قتل و جنایت با سلاح سرد و گرم، ترس ببیننده را فرو می ریزد و در واقع هنگامی که بیننده ساعت های متوالی چنین برنامه هایی را می بیند، گویا در کلاس ترویج خشونت قرار می گیرد.تماشای صرف و غیر نقادانه برنامه های متنوع ماهواره ای و مقایسه منفی خود با شخصیت ها و داستان های این برنامه ها، می تواند خوراک لازم برای ایجاد یک در گیری حسابی بین زن و شوهر را فراهم کند.
در واقع باید بپذیریم برنامه های ماهواره ای در فضا و جامعه دیگر ساخته شده، منطبق با هنجارها و ارزش ها آن جامعه است که به طبع، برخی از این هنجارها و ارزش ها ، با جامعه ما تداخل دارد و حتی متضاد است.
حال اگر بخواهیم زندگی خود و همسرمان را با توجه به مشاهدات برنامه های ماهواره ای مقايسه،تفسیر و ارزیابی کنیم، خوب معلوم است که به در بسته می خوریم این در بسته می تواند منبع ناکامی، سرخوردگی و خشم ما را فراهم کند. در نتیجه باعث بروز تنش و درگیری در محیط خانواده شود.
مقایسه های ذهنی نادرست، انتظارات نامعقول، توجيهات اشتباه، نارضایتی بی مورد، حسادت، روابط پنهانی و.....در روابط همسران، همگی می تواند ناشی از تاثیر همین برنامه های ماهواره ای باشد.
*بلوغ زودرس: دیدن برنامه های برخی شبکه های ماهواره ای موجب بلوغ زودرس کودکان می شود. اگر کودکان با صحنه های مبتذل و صحنه های تحریک کننده روبرو شوند، امکان بروز بلوغ زودرس و ادامه آن زمینه های خود ارضایی یا ارتباطات غیر اخلاقی برای آنها فراهم می شود.
* بدحجابی: وقتی همه افراد خانواده بدون کنترل و محدودیت، پای برنامه های ماهواره می نشینند که برای خانواده نمی باشد و بی حجابی و بی حیایی در آن موج می زند و هیچ حریمی در روابط زن و مرد نیست، کم کم حجاب به عنوان یک ضد ارزش تلقی می شود و زنان و دختران خانواده نسبت به پديده حجاب، بي تفاوت شده و چشمان هوس باز هم با نگاهشان این روند را تشویق مي کنند.
* افزایش دختران فراری: یکی از کارکردهای سریال و فیلم های پخش شده در ماهواره این است که القا می کنند که آزادی دختران در خارج از خانه است و دختران جوانی که به صورت سنتی در خانه می باشند با محدودیت هایی روبرو هستند. در فیلم های پخش شده از سوی ماهواره نشان می دهند که دخترانی که از خانواده فاصله گرفته اند، موفق تر و خوشبخت ترهستند.
* افت تحصیلی: تماشای مفرط بر نامه ها ی ماهواره ای آن هم تا پاسی از نیمه شب، باعث کاهش عملکرد آموزشی و تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان می شود. به طوری که در کلاس درس دائما چرت می زنند و وقت کمی را برای انجام تکالیف درسی و آموزشی خود می پردازند و همچنین افراد بزرگسال نیز در محیط کار با مواردی چون تاخیر، غیبت و اهمال درکار روبرو می شوند که باعث افت عملکرد شغلی آنان می شود.
* تهدید سلامت جسمانی: تماشای مفرط برنامه های ماهواره ای باعث ایجاد سکون و بی حرکتی در بینندگان آن می شود که این خود می تواند زمینه های سردرد شدید ، گردن درد، اختلالات خواب، خشک شدن چشمها و اضافه وزن را فراهم سازد
*افزایش مصرف گرايی: زمان زیادی از برنامه های ماهوارهای به تبلیغات کالاهای مختلف اختصاص یافته است. بیشتر این تبلیغات برمحور کالا های بهداشتی، آرایشی و مد است که مخاطب را به خرید آن ترغیب می کند.
*تبلیغات ضد دینی واسلامی: شبکه های متعدد در زمینه تبلیغ وهابیت تکفیری و علیه شیعه، ترویج مسیحیت، ترویج مذاهب خرافی مثل شیطان پرستی و بهائیت، تبلیغ سکولاریزم و القای شخصی بودن دین و ایجاد شک و تردید حتی در بين مسلمانان فعالیت می کنند.
*اعتیاد به ماهواره: متاسفانه اعتیاد به ماهواره مثل اعتیاد به مواد مخدر به یکی از بیماریها و بحران های عصر ما تبدیل شده است و ارزش های اخلاقی و خانوادگی را تهدید می کند.
