پناهگاه حیات وحش میانکاله به وسعت 68 هزار و 800 هکتار در پهنه وسیع و چشم‌نواز خود شبه‌جزیره زیبای آشوراده را دارد؛ جایی که در یک‌دهه اخیر مورد دست‌اندازی‌های ریز و درشتی قرار گرفت و پس از مناقشات فراوان سرانجام با کوتاه‌آمدن سازمان وقت حفاظت محیط زیست، «آتش‌بس» بین مدعیان و سرمایه‌گذاران آشوراده و دوستداران محیط زیست صورت گرفت.
جزیره آشوراده از شمال به دریاچه خزر، از شرق به تنگه «چپق‌اوغلی»، از جنوب به خلیج گرگان و از غرب به کانال «خزینی» و ادامه شبه‌جزیره میانکاله منتهی می‌شود، مساحت آشوراده از کانال خزینی تا جزیره آشوراده 630 هکتار است، 380 هکتار از وسعت این جزیره در سال‌های گذشته محل مناقشه بوده است، گاهگاهی زمزمه‌هایی مبنی بر دست‌اندازی دوباره به این جزیره شنیده می‌شود اما با بازدید میدانی که در هفته گذشته انجام دادیم، خبری از ساخت و ساز ندیدیم.
مدیرکل محیط زیست استان گلستان در حاشیه یکی از جلسات زیست‌محیطی مازندران به خبرنگار آوای خزر گفت: طبیعت‌گردی در آشوراده از گذشته‌ها بوده و اکنون نیز انجام می‌شود، در بحث گردشگری قایق‌هایی است که گردشگران با استفاده از آن از زیبایی‌های این جزیره و میانکاله بازدید می‌کنند و محل درآمدی برای جوامع بومی است و قرار نیست اتفاق تازه‌ای بیفتد.
امیر عبدوس با بیان اینکه اکنون آشوراده بدون مدیریت آسیب می‌بیند و پسماندی که به دلیل ورود گردشگر است هیچ متولی ندارد و محیط زیست مازندران را دچار چالش می‌کند، اظهار داشت: اگر طبیعت‌گردی مسئول داشته باشد و این سفر مسئولانه باشد؛ اکیپ‌هایی که وارد می‌شوند در قالب تور و مدیریت‌شده باشند و فضاهای مورد استفاده نیز محدود شده و نقاطی که کمترین تداخل را با زیستگاه‌های حساس دارند، استفاده شوند این مشکلات کمتر می‌شود.
وی افزود: استانداری گلستان در طول سال‌هایی که از شروع بحث نیاز به ایجاد امکانات گردشگری در آشواده گذشت؛ به این جمعبندی رسید که طبیعت‌گردی و مدیریت سفر را در قالب پروژه‌های طبیعت‌گردی و در قالب طرح مدیریت پناهگاه حیات وحش انجام دهد به همین دلیل منطبق با طرح مدیریت منطقه، مشاور موظف شد گزارش ارزیابی از اثرات محیط زیستی آن را ارائه بدهد.
مدیرکل محیط زیست گلستان با بیان اینکه کارفرمای طرح مذکور استانداری گلستان است، تصریح کرد: در این ارتباط بخش خصوصی را نداریم، واگذاری عرصه به غیر در این طرح نخواهد بود و عرصه به صورت امانت در اختیار سرمایه‌گذار است، سازه‌های سبک در طرح به‌کار گرفته می‌شود و سایت‌های اختصاص داده شده در منتهی‌الیه جنوب شرقی جزیره در جایی که کمترین حساسیت زیست‌محیطی وجود دارد و امکانات جدید تکمیل‌کننده تأسیسات موجود است، مستقر می‌شوند.
این مسئول بیان کرد: به هیچ عنوان پاک‌تراشی گونه‌های درختی را نخواهیم داشت، عرصه‌ای انتخاب شده که پوشش درختچه‌ای ندارد تا کمترین آسیب را به پوشش گیاهی و کمترین تداخل را با زیست‌مندان و پرندگان که معمولا در شمال جزیره است داشته باشد.
وی ادامه داد: محیط زیست تمام توان کارشناسی خود را جزم کرده که این طرح کمترین اثر را داشته باشد و به نفع منطقه باشد.
مدیرکل محیط زیست گلستان در پاسخ به این سؤال که تشکل‌های زیست‌محیطی نگرانی شدیدی را نسبت به ساخت و سازها در آشوراده دارند و اعلام می‌کنند که هر جا پای انسان باز می‌شود، مخاطراتی به‌وجود میآید، حال محیط زیست چگونه می‌خواهد این دغدغه را از میان بردارد، اظهار داشت: آنها به جزئیات طرح واقف نیستند، پای انسان اکنون نیز در آشوراده هست، روستایی است خالی از سکنه، در آشوراده از قدیم ادارات شیلات و آموزش و پرورش برای خود تشکیلاتی دارند و حتی مردمی که اراضی مسکونی در آشوراده دارند؛ هنوز به این منطقه تردد می‌کنند و به املاک خود سر می‌زنند و بنابراین نمی‌توانیم بگوییم که پای انسان به آنجا باز نشده است.
وی افزود: ورود انسان به محیط‌های طبیعی باید مدیریت‌شده باشد و تنها مکانیزیم پذیرفته‌شده در دنیا طبیعت‌گردی است وهیچ الگوی موفق دیگری برای مناطقه حفاظت‌شده و پناهگاه حیات وحش نداریم، اگر به پارکهای ملی و موفق دنیا که بیشترین تنوع زیستی را دارند سری بزنیم می‌بینیم که مسئله طبیعت‌گردی در قالب زون‌بندی و طرح مدیریت آن مناطق در حال انجام است و میانکاله نیز از این قاعده مستثنی نیست.
این مسئول اظهار امیدواری کرد که پناهگاه حیات وحش میانکاله یک الگو برای سایر مناطق کشور شود و طبیعت‌گردی با ضابطه و مسئولانه موجبات کمک به حفاظت بهتر منطقه را به همراه داشته باشد.
وی در پایان در پاسخ به اینکه آیا به‌واقع سازمان حفاظت محیط زیست برنامه‌ای برای احداث هتل و اقامتگاه تفریحی در آشوراده ندارد، تصریح کرد: براساس اصرار سازمان حفاظت محیط زیست در آشوراه هتلینگ و احداث اقامتگاه تفریحی نمی‌توانیم داشته باشیم، لذا استانداری گلستان حدود 180 هکتار از ساحل بندر ترکمن را فریز کرده و به اجرای طرح‌های گردشگری اختصاص داده است که بارگذاری و سرمایه‌گذاری هتلینگ در آن منطقه باشد و فقط گردشگرها و طبیعت‌گردها سفری را روزانه به آشوراده داشته باشند.
مصاحبه / آزاده بابانژاد
