در جامعه‌شناسی علم "اثر متیو" یک اصطلاح ابداع شده توسط رابرت مرتون است که توصیف می‌کند چگونه، در میان چیزهای دیگر، دانشمندان برجسته، اغلب اوقات اعتباری بیشتر از یک محقق نسبتاً ناشناخته بدست خواهند آورد؛ حتی اگر کار آنها کاملاً مشابه هم باشد.
به‌عبارتی دیگر چنین معنی می‌دهد که اعتبار معمولاً زمانی بدست خواهد آمد که محقق معروف باشد. تن‌پوش قدرت، ثروت و شهرت، مانع بزرگی بر سر راه شایستگان و نخبگان بی ادعا و ناشناخته خواهد بود، به‌طور مثال شنیدن سخنی از بزرگان دست ساز و بدلی در جامعه به‌عنوان جمله قصار حک و ضبط می شود اما همان سخن از سوی یک فرد نخبه ناشناخته می شود حرف مفت.
امروزه بسیاری از محققان جهان سوم قانع شده‌اند که مسئولان مجلات علمی سرآمد، تمایل بیشتری به رد مقالات فرستاده شده از یک موسسه جهان سوم نسبت به مقاله‌ای به همان کیفیت از کشورهای پیشرفته دارند. مهمتر اینکه آنها اظهار می‌دارند که حتی وقتی مقالات آنها در مجلات معتبر به چاپ می‌رسد، دانشگاه‌های آنها مقالات و کارهایشان را نادیده می‌گیرند و تمایل به پیگیری مقالات بعدی دارند که دانشمندان آمریکایی و اروپایی در دنباله کارهای آنان ارائه می‌کنند.
سریال «مرد هزار چهره» با الهام پذیری از طنز (موخوره) عزیز نسین شکل گرفته است. در موخوره شاگرد نانوایی در یک موقعیت ناخواسته بجای یک فرد مشهور در میان جمعی از شاعران و فرهنگیان در یک کافی شاپ قرار گرفته و ناگزیر می شود که یادداشت خرید نانوایی را به صدای بلند بخواند. خلاف انتظار، شاگرد نانوا بعد از خوانش یادداشت با تحسین شنونده گان رو به رو می شود.
در جامعه ی امروز ما، چه در ایران چه در کل دنیا گفته ها، نظریات، اختراعات، اکتشافات، حضور در عرصه های مختلف علمی و سیاسی و فرهنگی افراد کم شهرت یا گمنام و چهره ناآشنااز سوی کلیت جامعه به سختی و گاها اصلا پذیرفته نخواهد شد و این افراد کم شهرت در همان بدو فعالیت به دلیل عدم پذیرش از سوی جامعه و یا طرد شدن انگیزه ی خود را برای ادامه راه از دست خواهند داد
مبحث را با مثالی، ساده خواهم کرد؛ یک مقاله ی علمی نسبتا معمولی از سوی یک محقق، ممکن است، در بسیاری از نشریات و سایت ها انتشار داده شود، کما اینکه خیلی آن دست نوشته ها استخوان دار هم نباشد و فقط به دلیل سابقه ی قبلی آن محقق که ابتدا ی فعالیتش در سالهای گذشته به نوشته هایش توجه شده بود و یحتمل متونی دقیق و کاربردی و قوی بود،ولی بعد آن سالها هر یادداشت یا مقاله ای که نوشته، کیفیت سابق را نداشته ولی باز هم مورد عنایت نشریات و سایت ها قرار خواهد گرفت؛ این یعنی تاثیر اثر متیو .
هنرمندان آوازه خوان که موسیقی های شروع فعالیت‌شان بسیار مقبول بوده ولی اکنون کیفیت سابق را ندارند ولی مخاطبینی هنوز او را دنبال می‌کنند با وجود اینکه هنرمندان نوپای قوی نیز همزمان موسیقی زیبا و دل نوازی را منتشر کردند ولی مورد استقبال مردم قرار نگرفته است، این یعنی اثر متیو.
متاسفانه امروزه در فضای سیاسی، علمی، فرهنگی و ..... هستند افرادی که با تأسی از اثر متیو در نشریات و سایت های معتبر و حتی در صدا و سیما با اهرم پول و ثروت، به شهرت می رسند. به‌طور مثال یک پزشک برای رسیدن به شهرت و ثروت گاها دست به چنین اعمالی می زند.
... و یا در عرصه ی انتخابات هم افرادی بروز و ظهور می‌کنند که از نظر علمی و شایستگی در سطح بالای قرار دارند اما رأی مردم به نام شخصی در صندوق فرستاده می‌شود که تنها نامش به گوش همه آشنا تر است و اقبال او نه به خاطر فن بیان و سطح علمی او بلکه تنها بخاطر نام آشنا بودن، بیشتر است.
برای نیل به جامعه پویا و شکوفا، نیاز است اثر متیو در جامعه کمرنگ گردد و به‌عبارتی در بایکوت و محاق مطلق قرار گیرد چه در غیر این‌صورت ما نباید انتظار توسعه و پیشرفتدر آن جامعه را داشته باشیم. کلید واژه توسعه ؛ منکوب و سرکوب کردن اثر متیو در جامعه خواهد بود که امیدوارم این امر در بطن جامعه نهادینه و حکم‌فرما شود.
انتهای پیام/
