به گزارش آوای خزر،در این یادداشت علمی که با رویکرد اپیدمیولوژی کاربردی و تحلیل اجتماعی که توسط دکتر عباس علیپور استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی مازندران نوشته شده است، نویسنده بر اساس دادههای رسمی نشان میدهد باروری کل ایران سالهاست زیر سطح جانشینی قرار دارد و تداوم این وضعیت، کشور را طی دهههای آینده با پیامدهایی نظیر سالمندی جمعیت، فشار مضاعف بر صندوقهای بازنشستگی و محدودیت در بازار کار روبهرو میکند.
بازخوانی علمی قانون جوانی جمعیت
مطابق این تحلیل، کاهش باروری در ایران نه محصول یک عامل ساده، بلکه نتیجه ترکیب پیچیدهای از فشارهای اقتصادی، تغییرات سبک زندگی، تحول ارزشها و الگوهای جدید خانواده است. بر همین اساس، دکتر علیپور تأکید میکند که تقلیل مسئله جمعیت به «فقط اقتصاد» یا «فقط فرهنگ» خطایی رایج و علمیناپذیر است.
در این یادداشت تصریح شده است که هرجا قانون جوانی جمعیت بر کاهش موانع واقعی فرزندآوری از جمله حمایت مالی، تسهیل کار و خانواده، بهبود تجربه بارداری و زایمان، و افزایش کیفیت خدمات سلامت مادر و کودک تمرکز کرده، با یافتههای علمی و تجارب کشورهای موفق همسوست. اما رویکردهایی مانند محدودیت شدید تنظیم خانواده، جرمانگاری حرفهای یا ایجاد فضای تهدید در حوزه سلامت باروری، میتواند به سلامت، کرامت و اعتماد عمومی آسیب بزند.
نقش کلیدی شبکه سلامت و رویکرد شواهدمحور
در بخش دیگری از این مقاله، بر نقش حیاتی شبکه PHC و نظام سلامت در اجرای خردمندانه سیاستهای جمعیتی تأکید شده است. نویسنده میگوید اگر این شبکه با دادههای قابل اتکا، مشاوره حرفهای، مراقبت انسانی و بدون فشارهای کمی اداره شود، میتواند به یکی از ستونهای اصلی اجرای مؤثر قانون تبدیل شود.
به اعتقاد او، مسیر پایدار تقویت باروری از حمایت ساختاری، کاهش نااطمینانی اقتصادی، تجربه مثبت بارداری و زایمان، و سازگاری کار و خانواده میگذرد؛ نه از ابزارهای محدودکننده و خشونتزا در نظام سلامت.
دکتر عباس علیپور درباره هدف این یادداشت میگوید:
«در این نوشته تلاش کردم بر اساس دادههای جمعیتی ایران نشان دهم که باروری کل سالهاست زیر سطح جانشینی است و ادامه روند کنونی، کشور را بهسمت سالمندی و فشار بر نظام بازنشستگی و بازار کار میبرد. کاهش باروری حاصل ترکیبی از فشارهای اقتصادی و دگرگونی ارزشها و سبک زندگی است؛ نه فقط اقتصاد و نه فقط فرهنگ.
قانون هرجا موانع واقعی فرزندآوری را کم و حمایتها را زیاد میکند، با شواهد هماهنگ است؛ اما محدودسازی شدید تنظیم خانواده، جرمانگاری حرفهای و ایجاد فضای ترس در حوزه سلامت باروری میتواند هم به سلامت و هم به اعتماد عمومی آسیب بزند. نقش نظام سلامت و شبکه PHC در اجرای خردمندانه قانون محوری است.»
نسخه کامل مقاله در فایل پیوست قابل مطالعه است.
برچسبها :
