گشودن دریچه‌های جدید حیات برای بیماران قلبی در مازندران
به گزارش آوای خزر، بر اساس آماری که سال گذشته محمدعلی حسینیان رئیس بیمارستان فاطمه الزهرا (س) ساری به خبرنگاران داده بود، سالانه نزدیک به ۶ هزار و ۶٠٠ نفر در این مرکز درمانی از خدمات آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی بهره‌مند شده و یک هزار و ۳٠٠ نفر نیز تحت عمل جراحی قلب باز قرار می‌گیرند.
اینکه جراحی اولین و آخرین راه حل برای درمان تنگی دریچه آئورت در بیماران قلبی بوده و هست به یک واقعیت تبدیل شده، و جایگزینی برای این روش هنوز مورد پذیرش بیماران یا واقع نشده است و یا اصلا چنین چیزی را متصور نبوده و آگاهی ندارند.
انجام نخستین شیوه درمانی به روش بسته در این بیماران آنهم در بیمارستان قلب ساری خبر خوشایندی بود که مرا به سمت این مجموعه درمانی کشاند. یک هماهنگی با بیمارستان و نهایتاً گفتگو با دکتر سید مرتضی تقوی متخصص قلب و عروق و استادیار گروه قلب و عروق دانشگاه علوم پزشکی مازندران که پیشتر نیز به دلیل مداخلات پیشرفته و نتیجه‌بخش در مراحل درمان بیماران قلبی مورد تقدیر قرار گرفته بود، برایم حائز اهمیت بود.
بخش آنژیوگرافی بیمارستان قلب ساری گرچه در خود سر و صدای بیماران و رفت و آمد کادر پزشکی و سرکشی از بیماران را داشت، اما محلی بود که بهتر می‌توانستم به اهمیت کار پی ببرم، اینجا محل گفتگوی ماست.
* کاشت دریچه آئورت، بگذارید نامش را یک دریچه تازه رو به حیات بگذارم. آقای دکتر! از سابقه این روش در کشور و استان‌مان بفرمایید:
اگر بخواهیم کاشت دریچه آئورت به روش تاوی یا مداخله بسته را در استان مازندران در نظر بگیریم به سال ۱۳۹۹ توسط دکتر محمد کشوری در بیمارستان تأمین اجتماعی ساری بازمی‌گردد که بر روی دو بیمار انجام داد، اما پس از آن به دلیل یکسری از محدودیت‌ها ادامه پیدا نکرد.
پس از گذشت چهار سال، اکنون بار دیگر مسیر تازه‌ای در درمان تنگی دریچه آئورت باز شده است و امیدواریم استمرار داشته باشد، البته کاری نبوده که چند هفته و چند ماه بوده باشد بلکه هماهنگی‌ها و فراهم‌آوردن زیرساخت‌های آن ازجمله سیتی‌آنژیو، اکومری، تعیین سایز دریچه، آموزش همکاران، بخش‌های ویژه، تجهیزات، و پیش‌بینی‌های متعدد طی یکسال انجام شد تا بتوانیم نسبت به آغاز این شیوه درمان مصمم شویم.
* فرق این روش با عمل قلب باز در چیست؟
درمان اصلی تنگی دریچه آئورت در طول چند دهه جراحی یعنی از سال ۱۹۵٠ تاکنون بازکردن قفسه سینه و تعویض دریچه آئورت بوده است تا یک دریچه مصنوعی فلزی یا بافتی جایگزین شود، علاوه بر آن بیمار در بیهوشی کامل است، روی پمپ قلبی ریوی قرار می‌گیرد، جراحی چند ساعت طول می‌کشد و دوباره قفسه سینه دوخته می‌شود و بیمار برای مدتی باید در بخش مراقبت‌های ویژه بستری باشد.
تنگی دریچه آئورت عمدتاً در افراد مسن اتفاق می‌افتد و توان تحمل جراحی برای هر بیمار و عوارض حین و پس از عمل نیز برای هر کدام متفاوت است، ریسک خونریزی، ریسک عفونت، ریسک عوارض دستگاه تهویه، اختلالات خونی و کلیوی و... نیز در عمل قلب باز وجود دارد و متأسفانه یک تعداد افرادی داشتیم که نیاز به تعویض دریچه آئورت داشتند اما توان تحمل جراحی در آنها نبود یعنی اگر جراح بخواهد دست به چنین عملی بزند، فرد از بین می‌رود و عملاً می‌پذیرفتیم که کار دیگری از دست ما بر نمی‌آید.
از حدود ۲۲ سال پیش یعنی از ۲٠٠۲ در دنیا پس از سال‌ها تحقیق، تلاش و پیگیری نخستین بیمار کاشت دریچه آئورت به روش مداخله بسته یا «closed intervention» در فرانسه انجام شد و به همه دنیا نشان داد که نمی‌توانیم در برابر این بیماران بگوییم دستمان بسته است بلکه راه حیات و دریچه‌های حیات برای آنها باز است.
در طول دو دهه، هم تکنیک و هم تجهیزات این نوع درمان پیشرفت کرد و هم خیلی از مراکز به سمتی رفتند که این کار را آموزش ببینند. اکنون در دنیا مراکزی که کاشت دریچه آئورت به روش بسته را انجام می‌دهند از جایگاه ویژه برخوردارند و یک اعتبار علمی و یک آبروی قابل وصفی پیدا می‌کنند.
* با این حساب جامعه پزشکی مازندران باید به خود افتخار کند، ضمن آنکه بفرمایید در آغاز راه آیا با موانعی روبرو بوده‌اید؟ منظورم بیشتر روی واکنش همکاران و نظام سلامت است.
درست است، در واقع؛ این شیوه درمان سبب می‌شود که مراکز بتوانند علاوه بر درمان بیماران تنگی دریچه آئورت، به دنبال درمان بیماری‌هایی که تا پیش از این عملاً بن‌بست بود و راهی برای آن وجود نداشت بروند، اکنون دانشگاه علوم پزشکی مازندران در زمره دانشگاه‌هایی قرار می‌گیرد که این توانمندی را دارد و مردم می‌توانند از این خدمت برخوردار شوند.
موضوع بارز این است که روش تاوی روز به روز در دنیا پیشرفت می‌کند و توانسته است هر چقدر که جلوتر می‌رود جا را برای جراحی تنگ‌تر کند یعنی به نسبت افرادی که جراحی قلب باز انجام می‌دهند روش تاوی مدام در حال افزایش است، بنابراین در دنیا و ایران برای این گروه از بیماران فرصتی جدید پیش آمده که از آن استفاده کنند.
موضوع بعدی؛ عدم آگاهی در بین مردم و حتی برخی از همکاران پزشک است از اینکه نمی‌دانند چنین خدمتی در بیمارستان فاطمه الزهرا(س) شروع شده است.
روش کاشت دریچه آئورت را ابتدا در بیماران بالای ۸٠ سال مجاز به انجام بودیم، اما اکنون با پیشرفتی که اتفاق افتاد برای بیماران بین ۶۵ تا ۸٠ سال می‌توانیم این روش یا جراحی باز را پیشنهاد بدهیم و فعلا برای بیماران زیر ۶۵ سال از جایگاه پایین‌تری برخوردار است، اما روند مطالعات و دستورالعمل‌های بین‌المللی به نوعی است که احتمالا برای سال‌های آینده مجوز زیر ۶۵ سال را هم صادر می‌کنند.
* از نخستین تجربه روش تاوی در بیمارستان قلب ساری بگویید و اینکه چطور ریسک چنین عملی را پذیرفتید؟
نخستین تجربه در یک خانم ۷۳ ساله بوده که بر اساس نسبت قد به وزن بین شاخص ۳۵ تا ۴٠ BMI بوده یعنی چاقی بیش از حد، و به دلیل فرم قفسه سینه و شکم، تحمل توان جراحی و عوارض جراحی برایش سخت‌تر بوده است. ضمن آنکه دیابت، سابقه التهاب روده و نارسایی کلیوی نیز داشت؛ بنابراین با تشخیص تنگی دریچه آئورت و وضعیت بدنی بیمار که حتی قادر به کار‌های معمول زندگی خود به دلیل تنگی نفس نبوده، جراحی قلب باز خطرناک ارزیابی شده و در نهایت، عمل تاوی انجام گرفت.
اکنون۲٠ روز از جراحی گذشته، تنگی نفس بیمار برطرف و نوسان فشار خون تقریباً صفر شده و بیمار از نظر علائم قلبی به یک ثبات خوب رسیده است. (بیمار ظرف ۷۲ ساعت ترخیص شد)
معمولاً انجام هر روش جدید، چالش‌های خاص خود را دارد؛ در کار‌های تهاجمی همیشه درجاتی از ریسک را می‌پذیریم، درباره بیماران نخست به خاطر حساسیت‌هایی که هست این فشار روی ما بیشتر بود، اما ما یقین داشتیم که می‌توانیم این کار را انجام بدهیم، چون هر آنچه لازم بود را تهیه کردیم؛ و پشت این عمل یک و نیم ساعته (یعنی آغاز این نوع کار)، یک سال تحقیق و هماهنگی وجود داشت و قطعاً برای عمل‌های بعدی آمادگی وجود دارد.
* زمانی که در روش تاوی صرف بیمار می‌شود و همچنین شرایط یک بیمار که با جراحی قلب باز از اتاق عمل بیرون می‌آید با بیماری که کاشت دریچه آئورت داشته چه تفاوت‌هایی دارد؟
در عمل قلب باز، بسته به نوع بیماری جراحی بین ۲ تا ۴ ساعت طول می‌کشد و در روش تاوی - که با کاشت دریچه آئورت از طریق کانتر است - بین یک تا دو ساعت و زمان ترخیص در روش جراحی قلب باز نیز حداقل یک هفته و در روش مداخله بسته، ۴۸ تا ۷۲ ساعت است.
ضمن اینکه در روش تاوی، بیماران در اغلب موارد بیهوشی عمومی نمی‌گیرند، اصطلاحاً به دستگاه برای تنفس وصل نمی‌شوند، حتی در بسیاری از مواقع دیگر نیازی به اکومری نیز در حین انجام کار نیست، خیلی از مواقع بیماران با یکسری از دارو‌های آرام‌بخش (sedate) به یک آرامش می‌رسند و پیش از اینکه از بخش آنژیوگرافی خارج شوند بیدار هستند و با پزشک و همراه صحبت می‌کنند و با یک شرایط تا حدودی متعارف از بخش خارج می‌شوند. همچنین پس از آن زخم بستر، عوارض خونریزی‌دهنده، اختلالات دستگاه تهویه و تنفس را ندارند و یا کمتر دچار می‌شوند.
نکته مهم دیگر اینکه؛ اگر پس از سال‌ها دریچه بافتی دچار تخریب شود امکان تعبیه مجدد دریچه در داخل دریچه قبلی وجود دارد یعنی بیماران بدون نیاز به جراحی باز از سالا‌ها بعد با کاشت یک دریچه جدید به حیات خود ادامه می‌دهند. (این روش در بیمارانی که پیشتر جراحی قلب باز انجام داده‌اند نیز قابل انجام است)
* آقای دکتر! بحث هزینه‌ها مخصوصا در روش‌های جدید خیلی مهم است، آیا نظام سلامت برای روش تاوی پوشش حمایتی یا بیمه‌ای دارد؟ در این زمینه صحبت کنید.
در حال حاضر کاشت دریچه آئورت پوشش بیمه‌ای ندارد و آزاد است و هزینه‌های آن برای خانواده‌ها تا حدی سنگین است، گرچه اکنون خانواده‌هایی داریم که برای سلامتی عزیزان خود تحت هر شرایطی هزینه‌ها را تقبل می‌کنند، اما انتظار می‌رود که مسئولان مربوطه تدابیری انجام بدهند تا این کار با هزینه کمتر و با فشار کمتری برای خانواده‌ها صورت بگیرد و هم خیران سلامت برای آنهایی که امکان مالی ندارند، با نیات خیر کمک کنند.
به‌طور طبیعی هر روش، اقدام، دارو و درمان جدید که وارد نظام سلامت می‌شود از یک جایی به بعد زیر پوشش بیمه قرار می‌گیرد یعنی باید در سیستم بیمه پذیرفته بشود و البته خبر خوشایندی هم داریم که بیمه سلامت و تأمین اجتماعی به این سمت رفته‌اند و نیاز به روند اداری و اجرایی دارد.
امیدواریم در سال جاری یا سال آینده این اتفاق خوشایند بیفتد، اما موضوع این است که شاید بیمار خاص ما وقتی به این مرحله می‌رسد فرصتی ندارد تا منتظر اتفاق بیمه‌ای باشد چرا که برای این بیماران روز و هفته مهم است و نمی‌شود منتظر تحقق بیمه ظرف ۶ ماه یا یکسال بود.
* آقای دکتر! از جامعه پزشکی بسیار شنیده‌ایم و مردم نیز به این باور رسیده‌اند که پیشگیری بهتر از درمان است، بیماران قلبی - عروقی چه نکاتی را باید بیشتر مورد توجه قرار دهند و برای افرادی که سلامت هستند و ممکن است این نوع بیماری‌ها را به صورت پنهان داشته باشند، چه توصیه‌ای دارید؟ بفرمایید.
همان‌طور که اشاره داشتید، پیشگیری یک اصل مهم در همه ابعاد طب و بیماری قلبی عروقی است، به طور معمول پیشگیری در اغلب بیماری‌ها با سبک سالم زندگی، رعایت رژیم غذایی، ورزش منظم، کنترل وزن، عدم استفاده از دخانیات، کاهش استرس‌های روزمره اتفاق می‌افتد و کنترل یکسری بیماری‌های شناخته شده در بیماری‌های قلبی مثل دیابت، فشار خون نیز حائز اهمیت است.
اما درباره این بیماری خاص یعنی تنگی دریچه آئورت، واقعیت این است که بیشتر وابسته به سن هستند و عمده بیماران عملا از ۷۵ و ۸٠ سالگی به بالا دچار این بیماری می‌شوند گرچه بیمارانی زیر این سن هم داریم.
البته این بیماری در طول سالیان آهسته‌آهسته پیشرفت می‌کند بنابراین اگر به‌ویژه افراد مسن دارای علائم تنگی نفس، کاهش توان راه رفتن، خستگی زودرس گاهی همراه با سرگیجه و کاهش سطح هوشیاری گذرا، و درد قفسه سینه بودند با پیگیری منظم و در زمان مناسب به پزشک مراجعه کنند تا درمان صورت بگیرد چرا که برخی از بیماران در زمان از دست رفته مراجعه می‌کنند.
پیگیری آوای خزر در خصوص نگاه دولت و مجلس جهت پوشش بیمه‌ای دارو‌ها و درمان‌های جدید
موضوع پوشش بیمه برای روش جدید در درمان بیماران قلبی عروقی حائز اهمیت بوده و هست و به همین دلیل در تماسی که با دکتر عالیه زمانی عضو کمیسیون بهداشت و درمان و نماینده مردم ساری و میاندورود در مجلس شورای اسلامی داشتم، ایشان پاسخ داد: کمیته سلامت یکی از کمیته‌های سیزده‌گانه کمیسیون بهداشت است و درباره دارو‌ها و روش‌های درمان جدید با نظر مساعدی که رئیس جمهور و وزیر بهداشت دارد، مصمم است که حداکثر پوشش بیمه‌ای برای آنها انجام بگیرد، اما اینکه به طور خاص درباره این روش جدید هم باشد، در حال حاضر اطلاعی ندارم، اما قطعاً برای سلامت مردم نگاه مساعد به آن خواهیم داشت.
اشاره: دکتر محمدعلی حسینیان رئیس بیمارستان فاطمه الزهرا(س) ساری پیشتر درباره هزینه‌های روش کاشت دریچه آئورت از رقم ۱۵٠ میلیون تومان سخن گفته بود و اینکه علاوه بر آن ۵٠ میلیون تومان هزینه سایر خدمات است، البته برخی دیگر از پزشکان معتقدند هزینه این روش از ۱۶٠ تا ۲۵٠ میلیون تومان بسته به نوع دریچه متفاوت است با این توضیح که اکنون دریچه‌ای داخل کشور آمده است که می‌توان هزینه این روش را تا ۱۴٠ میلیون تومان نیز مدیریت کرد.
انتهای پیام/۱۰۰۱/
