همراهی مردم با نظام مالیاتی، مزیت طرح نشان‌دار کردن مالیات‌هاست
به گزارش آوای خزر به نقل از جوان آنلاین: مؤدیان مالیاتی که خود جزئی از مردم هستند می‌توانند وجوهی را به پروژه‌هایی اختصاص دهند که با اولویت‌ها و ارزش‌های آنها، مطابقت دارد و اطمینان حاصل شود، از منابع به طور مطلوب استفاده می‌شود. این رویکرد با توجه به نظریه انتخاب عمومی و افزایش تصمیم‌گیران در فرایند تخصیص مالیات، در نهایت منجر به بهینه‌تر شدن تخصیص منابع مالیاتی خواهد شد و اثری بزرگ بر افزایش تعاملی پرداخت مالیات و جلوگیری بهتر از فرار مالیاتی خواهد داشت و همراهی مردم را نیز با نظام مالیاتی به ارمغان خواهد آورد.
در سال‌های اخیر، دولت‌ها در سراسر جهان رویکرد‌های نوآورانه‌ای را برای افزایش مشارکت شهروندان و شفافیت در مالیات بررسی کرده‌اند. یکی از این رویکرد‌ها این است که به مالیات‌دهندگان کنترل بیشتری بر نحوه هزینه‌کردن مالیات‌هایشان داده شود و در نتیجه مسئولیت‌پذیری و اعتماد عمومی به سیستم مالیاتی افزایش یابد. ایران در دوره جاری اخذ مالیات از بخش مشاغل، یک فرایند جدید برای مشارکت مستقیم مردم در تخصیص مالیات فراهم کرده است که مستقیماً مردم به انتخاب نحوه هزینه‌کرد مالیات در پروژه‌های زیرساختی در سرتاسر کشور اقدام خواهند کرد که این اقدام راهبردی، اثر بسیار بزرگی برای افزایش شفافیت و تمکین مالیاتی در کشور فراهم خواهد کرد.
در سال اول اجرای طرح نشان‌دار کردن مالیات که در مرداد سال‌جاری به اجرا درآمد، بالغ بر ۳۵۰ هزار مؤدی در طرح تخصیص مالیات مشارکت کردند و مجموعاً ۱۲ هزارمیلیاردتومان به هزارو ۹۱۵ طرح در سراسر کشور اختصاص دادند. پروژه‌هایی که از طریق این طرح تأمین مالی می‌شوند، با تمرکز بر توسعه زیرساخت‌ها، آموزش، مراقبت‌های بهداشتی و تأمین آب متنوع هستند.
طرح تخصیص مالیات به انتخاب مؤدیان دارای چندین مزیت کلیدی و راهبردی است، از جمله:
افزایش شفافیت: مالیات‌دهندگان در حال حاضر، درک روشنی از نحوه خرج مالیات‌های خود دارند و این امر باعث کاهش درک شفافیت نداشتن و بی‌اعتمادی به سیستم مالیاتی می‌شود.
بهبود مشارکت شهروندان: مالیات دهندگان فعالانه در فرایند تخصیص مالیات شرکت می‌کنند و احساس مالکیت و مسئولیت را تقویت می‌کنند.
تقویت پاسخگویی و نظارت مردمی: دولت برای تخصیص و استفاده از وجوه مالیاتی پاسخگوست و از تکمیل کارآمد و مؤثر پروژه‌ها اطمینان حاصل می‌کند و نظارت مردمی نیز بر تخصیص بهینه منابع با انتخاب عمومی مؤدیان مالیاتی که خود جزئی از مردم هستند می‌توانند وجوهی را به پروژه‌هایی اختصاص دهند که با اولویت‌ها و ارزش‌های آنها مطابقت دارد و اطمینان حاصل شود که از منابع به طور مطلوب استفاده می‌شود. این رویکرد با توجه به نظریه انتخاب عمومی و افزایش تصمیم‌گیران در فرایند تخصیص مالیات، در نهایت منجر به بهینه‌تر شدن تخصیص منابع مالیاتی خواهد شد و اثری بزرگ بر افزایش تعاملی پرداخت مالیات و جلوگیری بهتر از فرار مالیاتی خواهد داشت و همراهی مردم را نیز با نظام مالیاتی به ارمغان خواهد آورد. نتایج اجرای این طرح نیز در سال‌جاری بسیار قابل تأمل، مهم و مثبت بوده است.
در اجرای طرح نشان‌دارکردن مالیات بالغ بر ۱۰درصد کل طرح یعنی معادل هزارو ۲۰۰ میلیارد تومان به پروژه‌های حمل و نقل اختصاص یافت. به همچنین بالغ بر هزارو ۲۰۰ میلیارد تومان و معادل ۱۰درصد حجم کلی طرح نشان‌دارکردن مالیات نیز به پروژه‌های آموزش و پرورش اعم از مدرسه‌سازی و نوسازی اختصاص یافت.
در زمینه پروژه‌های عمرانی و زیرساختی مهم دیگر نیز بالغ بر هزارو ۱۰۰ میلیاردتومان به پروژه‌های آبرسانی از جمله تصفیه آب‌و‌فاضلاب اختصاص یافت.
همچنین آموزش و درمان نیز سهم بالایی در تأمین مالی مردمی منابع مالیاتی برای پایان یافتن پروژه‌های زیرساختی این بخش داشت و بالغ بر ۷۵۰ میلیاردتومان به پروژه‌های بهداشتی و درمانی از جمله ساخت بیمارستان و تهیه تجهیزات پزشکی اختصاص یافت و بالغ بر ۶۶۰ میلیارد تومان به پروژه‌های آموزش عالی از جمله بودجه ساخت دانشگاه و مراکز آموزشی اختصاص یافت.
سیستم تخصیص مالیات در ایران تحولی بزرگ را با طرح نشان‌دار کردن مالیات تجربه کرده است که نشان‌دهنده یک نوآوری قابل توجه در مدیریت مالی عمومی و مشارکت شهروندان در بخش‌های مختلف مالیاتی کشور است. اجرای موفقیت‌آمیز این سیستم، در سال ۱۴۰۳ با تخصیص قابل توجه منابع آن در بخش‌های مختلف، پتانسیل رویکرد‌های متحول کننده در اداره مالیات و سرمایه‌گذاری عمومی را نشان می‌دهد که ظرفیت تعامل دولت با مردم در اداره کشور با مالیات را فراهم خواهد کرد. موفقیت این سیستم در سال‌جاری در تأمین مالی هزارو ۳۲۳ پروژه از طریق تخصیص مستقیم مالیات‌دهندگان نشان دهنده قابلیت مدیریت مالی مشارکتی این طرح مهم و راهبردی است. توزیع متوازن در بین بخش‌ها - از حمل‌و‌نقل و آموزش گرفته تا مراقبت‌های بهداشتی و تأمین آب - نشان دهنده طراحی مؤثر این طرح نیز است که مشارکت عمومی در زمینه مالیاتی و کاهش فرار مالیاتی را به دنبال خواهد داشت.
این رویکرد نوآورانه برای تخصیص مالیات، نشان‌دهنده گام مهمی به سمت پیشرفت در مدیریت مالی عمومی و مشارکت شهروندان است که به طور بالقوه استاندارد جدیدی را برای حاکمیت مشارکتی و شفافیت مالی در کشور ایجاد کرده است. در پایان، طرح تخصیص مالیات از سوی مؤدیان در ایران رویکردی راهگشا برای افزایش شفافیت، مشارکت شهروندان و اعتماد به نظام مالیاتی کشور است. این طرح با کنترل بیشتر مؤدیان مالیاتی بر نحوه خرج مالیات‌هایشان، حس مالکیت و مسئولیت را در بین شهروندان تقویت کرده است، در حالی که مسئولیت پاسخگویی و تخصیص کارآمد منابع را ارتقا می‌دهد. از آنجایی که دولت‌ها در سراسر جهان به دنبال افزایش مشارکت شهروندان و شفافیت در مالیات هستند، تجربه ایران درس‌ها و بینش‌های ارزشمندی برای تکرار و سازگاری ارائه می‌دهد.
