نان؛ پیونددهنده فرهنگ، گردشگری و اقتصاد محلی در مازندران

پیوند نان، فرهنگ و گردشگری؛ فرصتی تازه برای گردشگری بومی

با ثبت رسمی ۳۱ فروردین به عنوان روز ملی «گندم و نان» در تقویم جمهوری اسلامی ایران، یک مناسبت ریشه‌دار، اما تازه به سبد هویت ملی اضافه شده است؛ روزی برای یادآوری جایگاه بنیادین نان به عنوان ستون معیشت، رکن فرهنگ و نماد امنیت غذایی در ایران.

اما این رویداد فراتر از یک مناسبت تقویمی، ظرفیت آن را دارد که به نقطه اتصال و هم‌افزایی میان حوزه‌هایی، چون کشاورزی، غذا، میراث فرهنگی و گردشگری پایدار تبدیل شود؛ صنعتی که در سال‌های اخیر نقش پررنگ‌تری در اقتصاد و جامعه یافته است.

نان؛ از نماد معیشت تا جاذبه فرهنگی

در فرهنگ ایرانی، نان فراتر از یک کالای مصرفی، نمادی از تقدس و برکت است که در شعر و ادب، آیین‌های محلی و سفره‌های ایرانی حضوری همیشگی دارد. تنوع نان‌های سنتی در ایران، بازتابی از اقلیم متنوع و فرهنگ غذایی بومی هر منطقه است؛ از این منظر، هر نان محلی را می‌توان به‌عنوان یک «نشانه فرهنگی» و جاذبه گردشگری فرهنگی و خوراک معرفی کرد.

گردشگری کشاورزی و گردشگری نان؛ فرصت اشتغال و حفظ میراث

گندم، به‌عنوان محصول استراتژیک کشاورزی ایران، علاوه بر تأمین بخش بزرگی از انرژی غذایی خانوار، نقش کلیدی در اشتغال روستایی و زنجیره ارزش کشاورزی ایفا می‌کند. در شرایط تهدیدات اقلیمی و بحران جهانی غذا، اتصال روایت گندم با گردشگری روستایی و کشاورزی می‌تواند منجر به ارتقای آگاهی عمومی و مشارکت در حفاظت از منابع غذایی شود.

راه‌اندازی تور‌های بازدید از مزارع گندم، آسیاب‌های سنتی و نانوایی‌های محلی و برگزاری مسابقات پخت نان‌های بومی، می‌تواند ضمن اشتغال‌زایی فصلی، موجب انتقال دانش بومی و حفظ شیوه‌های سنتی تولید نان گردد.

برگزاری جشنواره‌ها و رویداد‌های گردشگری نان در مازندران

با توجه به تنوع زیستی، فرهنگی و خوراکی مازندران، این استان می‌تواند پیشگام برگزاری جشنواره‌های نان‌های سنتی و تور‌های گردشگری نان باشد. تدوین طرح اقدام استانی در چهار محور فرهنگی، گردشگری، اقتصادی و آموزشی با هدف شناسایی و احیای نان‌های محلی، ارتقای توان اقتصادی جوامع روستایی و تقویت هویت غذایی استان، می‌تواند بستری برای توسعه پایدار و گردشگری مسئولانه در مازندران فراهم کند.

تشکیل کمیته راهبری گردشگری نان

پیشنهاد می‌شود وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با همکاری وزارت جهاد کشاورزی، سازمان‌های مردم‌نهاد و جوامع محلی، کمیته راهبری «گردشگری نان» را برای تدوین برنامه‌های سالانه و حمایت از کارآفرینی در حوزه گردشگری نان تشکیل دهند.

نان می‌تواند نخ طلایی پیونددهنده فرهنگ، اقتصاد و گردشگری در کشور باشد؛ مشروط بر آنکه این فرصت ارزشمند به‌درستی شناسایی و به کار گرفته شود.

دکتر مهران حسنی

دبیر و نایب‌رئیس انجمن گردشگری پایدار سبز مازندران

عضو انجمن متخصصان گردشگری ایران