تامین دلیل چیست و چه کاربردی دارد؟
آوای خزر: بعضی از دلایل و مدارک هستند که برای طرح شکایت لازمند ولی زمان استفاده از این دلایل برای طرح دعوی نرسیده است. از طرفی ممکن است این مدارک از بین بروند به همین لحاظ، بهترین راهحل «تامین دلیل» است. به عبارت بهتر تامین دلیل به معنای حفظ و تهیه و درجای امن گذاشتن دلایل و مدارکی است که اشخاص ذینفع در دعوا میتوانند از دادگاه درخواست کنند که از آن ها استفاده کند. در مجله دلتا به کاربردهای تامین دلیل برای کمک به حفظ مدارک و دلایل دعوا از ابعاد مختلف میپردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.
مواردی که می‌توان تامین دلیل کرد
طبق قانون، در هر موردی که احتمال استفاده از دلایل و مدارک موجود در محل یا مدارکی که نزد شخص دیگری است و ممکن است در آینده از بین برود یا دسترسی به آنها دشوار شود می‌توان از تامین دلیل استفاده کرد.
این امر می‌تواند از راه هایی از قبیل تحقیق محلی و کسب اطلاع از افراد مطلع از واقعه، استعلام نظر کارشناسان یا استفاده از دلایل و مدارک موجود در محل و یا دلایلی که نزد طرف دعوا است انجام شود. باید به این نکته توجه داشت که مقصود از تامین در این موارد صرفا ملاحظه و صورتبرداری از اینگونه دلایل است.
مثال بارز در این خصوص، خسارت وارد شده به وسیله نقلیه است. ممکن است ماشین شخصی در جایی پارک باشد و وسلیه نقلیه دیگری به آن برخورد و خسارت وارد کند ولی از صحنه تصادف متواری شود. در چنین شرایطی احتمال دارد شخص متضرر بخواهد هم طرح عوا و از طرفی نیز اتومبیل خود را تعمیر کند، اما نتواند تا پایان مراحل دادرسی منتظر بماند و تعمیر ماشین را به تاخیر بیاندازد. در چنین شرایطی بهترین کار این است که نظریه کارشناس را در خصوص ارزیابی خسارت، تامین دلیل کنید.
نکاتی که در دادخواست «تامین دلیل» باید رعایت شود
تامین دلیل می‌تواند به صورت کتبی یا شفاهی انجام شود ولی عملا این اقدام زمانی به صورت شفاهی ممکن و مقدور است که در جلسه رسیدگی دادگاه درخواست و ضمن صورتجلسه نوشته شود. ولی در اغلب موارد افراد قبل از طرح شکایت، تامین دلیل میکنند که در این حالت باید در برگ دادخواست و بهطور کتبی تنظیم شود.
این دادخواست مثل سایر دادخواست ها باید روی فرم چاپی و به تعداد طرفهای شاکی و همچنین به علاوه یک نسخه باشد. در قسمت خواسته باید عنوان دعوایی را که برای آن تقاضای تامین داده شده است ذکر شود، زیرا شورای حل اختلاف یا اگر در حوزه‌ای شورا نباشد، دادگاه باید عنوان دعوا را با نوع دلایلی که طبق آن ادله درخواست تامین داده شده باهم مطابقت دهد. همچنین باید اوضاع و احوالی که طبق آن درخواست تامین دلیل داده میشود در برگه ذکر شود.
مرجع صالح برای رسیدگی به دعوا
اکنون با تصویب قانون شوراهای حل اختلاف، درخواست تامین دلیل در صلاحیت شورایی است که دلایل و مدارک در حوزه یا محدوده آن واقع شده است، مگر در نقاطی که شورای حل اختلاف تشکیل نشده باشد که در این در صلاحیت دادگاه حقوقی آن محل خواهد بود.
موارد رد درخواست تامین دلیل
مواردی که باعث رد درخواست تامین دلیل می‌شوند عبارتند از:
- در صورتی که مرجعی که به آن مراجعه شده است، صلاحیت رسیدگی به دادخواست تأمین دلیل را نداشته باشد.
- در صورتی که دادخواست دلیل بدون شرایط شکلی لازم ، مثلاً هزینه دادرسی پرداخت نشده باشد، قرار رد آن صادر خواهد شد.
- چنانچه درخواست تأمین دلیل، طبق قانون مشخصات درخواست کننده و طرف او، موضوع دعوایی که برای اثبات آن درخواست تأمین دلیل میشود و اوضاع و احوالی که موجب درخواست تأمین دلیل شده است، را نداشته باشد درخواست از سوی قاضی رد خواهد شد.
- تأمین دلیل، حفظ و نگهداری دلیل موجود است نه جمع‌آوری یا تحصیل دلیل؛ بنابراین اگر تحصیل دلیل باشد، درخواست مذکور رد خواهد شد.
