چالش‌ها و فرصت‌های مواد ۸۲ و ۸۳ قانون برنامه هفتم در توسعه گردشگری ایران
گردشگری؛ محور توسعه پایدار ایران
آوای خزر- مهران حسنی : گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی به عنوان ارکان توسعه پایدار فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در ایران، نقش تعیین‌کننده‌ای در افزایش تولید ناخالص داخلی، ایجاد اشتغال، تقویت هویت ملی و ارتقای جایگاه بین‌المللی کشور دارند. قانون برنامه هفتم توسعه به عنوان یک سند راهبردی پنج ساله، با تصویب مواد ۸۲ و ۸۳ به این حوزه‌ها توجه ویژه‌ای داشته است.
تمرکز ماده ۸۲ بر توسعه زیرساخت‌های گردشگری
ماده ۸۲ با محوریت توسعه زیرساخت‌های گردشگری و گسترش تعاملات بین‌المللی تدوین شده است. یکی از چالش‌های اصلی در گردشگری ایران، کمبود زیرساخت‌های استاندارد و خدمات رفاهی مناسب است. این ماده بر توسعه زیرساخت‌های اقامتی، حمل‌ونقل، خدمات رفاهی و تأسیسات گردشگری تأکید دارد. اجرای صحیح آن می‌تواند ظرفیت پذیرش گردشگران داخلی و خارجی را افزایش داده و به رونق اقتصادی مناطق کمتر برخوردار کمک کند.
چالش‌های توسعه زیرساخت‌ها و راهکار‌های پیشنهادی
از مهم‌ترین موانع این بخش می‌توان به پراکندگی زیرساخت‌های گردشگری، کمبود استاندارد‌های بین‌المللی در هتل‌ها و مراکز اقامتی، ضعف در مدیریت تأسیسات گردشگری و کمبود نظارت مؤثر اشاره کرد. در این راستا، راهکار‌هایی نظیر ایجاد مناطق ویژه گردشگری با ارائه مشوق‌های مالیاتی، تسهیل فرآیند‌های اداری برای جذب سرمایه‌گذاران، توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی و تقویت اکوتوریسم پیشنهاد می‌شود.
حمایت از سرمایه‌گذاری در گردشگری
یکی دیگر از محور‌های ماده ۸۲، حمایت از سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در صنعت گردشگری است. کاهش موانع اداری، تسهیل صدور مجوزها، ایجاد پنجره واحد سرمایه‌گذاری و استفاده از دیپلماسی گردشگری برای جذب سرمایه‌های بین‌المللی از جمله اقدامات پیشنهادی برای تحقق این هدف است.
ضرورت توجه به فناوری‌های نوین گردشگری
تمرکز بر فناوری‌های نوین و دیجیتالی شدن خدمات گردشگری نیز در این ماده برجسته شده است. توسعه رسانه‌های هوشمند، اپلیکیشن‌های چندزبانه، بهره‌گیری از هوش مصنوعی و واقعیت مجازی برای معرفی جاذبه‌های گردشگری از جمله الزامات این بخش محسوب می‌شود. ضعف زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و نبود یکپارچگی داده‌ها از چالش‌های پیش رو در این حوزه است.
تقویت برند گردشگری ایران با تسهیل ویزا
در بخش دیگری از ماده ۸۲، تسهیل صدور ویزا و تقویت روابط بین‌المللی مورد تأکید قرار گرفته است. اجرای برنامه‌هایی نظیر صدور ویزای الکترونیکی، لغو روادید برای کشور‌های هدف، حضور فعال در نمایشگاه‌های بین‌المللی و توسعه همکاری‌های منطقه‌ای می‌تواند به ارتقای برند گردشگری ایران کمک کند.
نقش ماده ۸۳ در حفظ میراث فرهنگی و حمایت از صنایع دستی
ماده ۸۳ قانون برنامه هفتم توسعه به حفظ و مرمت آثار تاریخی کشور، برندسازی صنایع دستی و حمایت از هنرمندان این حوزه می‌پردازد. مشکلاتی نظیر کمبود بودجه مرمت، تخریب تدریجی بنا‌های تاریخی، ضعف در بازاریابی بین‌المللی و مشکلات تامین مواد اولیه از جمله چالش‌های اصلی این بخش هستند. تدوین طرح‌های جامع حفاظت از میراث فرهنگی، تسهیل صادرات صنایع دستی و توسعه فروش آنلاین می‌تواند به رشد این بخش کمک کند.
فرصت‌های توسعه گردشگری در مازندران
استان مازندران با دسترسی آسان به کشور‌های حوزه دریای خزر، طبیعت بی‌نظیر، میراث تاریخی و ظرفیت‌های گردشگری سلامت، پتانسیل بالایی برای جذب گردشگران خارجی دارد. ایجاد خطوط پروازی مستقیم، برندسازی بین‌المللی مازندران، بسته‌های ویژه گردشگری و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی از جمله راهکار‌های ارتقاء جایگاه این استان به عنوان مقصد گردشگری بین‌المللی است.
آینده گردشگری ایران در سایه اجرای مواد ۸۲ و ۸۳
قانون برنامه هفتم توسعه، به ویژه مواد ۸۲ و ۸۳، چشم‌انداز روشنی برای تحول صنعت گردشگری ایران ترسیم کرده است. با این حال، تحقق اهداف این مواد نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، رفع موانع زیرساختی، تسهیل سرمایه‌گذاری، توسعه گردشگری هوشمند، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و نوآوری در بازاریابی و دیپلماسی گردشگری است. در استان مازندران نیز با اجرای صحیح این مواد می‌توان شاهد شکوفایی صنعت گردشگری و تبدیل آن به قطب گردشگری بین‌المللی بود.
دکتر مهران حسنی
دبیر و نائب رئیس انجمن گردشگری پایدار سبز مازندران
عضو انجمن متخصصان گردشگری ایران
پژوهشگر حوزه گردشگری
